ValeVakadidikeNa cava na ka butobuto kei na kaukauwa butobuto?

Na cava na ka butobuto kei na kaukauwa butobuto?

Na Veika Loaloa kei na iGu Loaloa sa dua na Taro veilecayaki e vuravura ena gauna o ya ka vakakina mai na ivakatekivu. Nikua eda na tovolea me da kila na veika butobuto kei na igu. Na veika loaloa kei na kaukauwa butobuto e vakamacalataka ni tiko e dua na ka veivakurabuitaki eda sa raica rawa me baleta na noda vuravura. Na veika wale kei na kaukauwa eda sotava ena bula ni veisiga ena lailai sobu mai na 5% ena veika e tu mai kea Dark Matter e se qai vakatauvatani ena 27% ni vuravura kei na kaukauwa butobuto e kila e rawati koya na kena kadua 68%. eda kila vakalailai sara na veika butobuto kei na kaukauwa butobuto mai na kena vakayagataki na vosa butobuto me vakamacalataki ruarua kina.

Veika Buto

  1. Nature Dark matter is believed to be a kind of substance that neither emits nor reflects electromagnetic radiation, making it invisible and only detectable through its gravitational effects.
  2. Effects The motion of visible matter (stars, galaxies, gas clouds) is influenced by dark matter due to their gravity. It is suspected to be responsible for the phenomena dubbed gravitational lensing where light from far away galaxies gets bent due to massive intervening bodies.
  3. Distribution Dark matter is presumed to exist everywhere in the universe, forming halos around individual galaxies as well as clusters of galaxies.
  4. Composition Although the exact composition remains unknown, dark matter might consist of non-baryonic particles such as WIMPs (Weakly Interacting Massive Particles) or axions i.e. other than protons and neutrons.

Dark Energy

  1. Nature Dark energy is an enigmatic form of energy that fills all space and causes the expansion of the universe at an accelerating rate.
  2. Effect Different from dark matter which attracts matter gravitationally, dark energy acts as a repulsive force and leads to an accelerated expansion of the universe over time. This acceleration counteracts the gravitational pull between galaxies and results in an overall expansion of the universe.
  3. Distribution It appears that dark energy is evenly spaced throughout space and affects the large-scale structure of the cosmos.
  4. Origin What exactly is dark energy and where does it come from are not yet known. One hypothesis is that this could be vacuum energy or a cosmological constant associated with empty space itself.

Na Cava na Ka Loaloa ?

Au na vakaraitaka e dua na vakatoboicu ni veika eda kila ena dua na gauna butobuto sara. Na ka butobuto sa ikoya e dua na ivakarau ni veika e e sega ni veitaratara kei na rarama ka sa sega ni laurai vei keda baleta ni kena fika sa vakaraitaka ni kevaka e sega dreta i cake na veivuravura kei na veivale lelevu tale eso e vuravura taucoko ena sega ni rawa me bulia na veika butobuto e gadrevi talega me vakamacalataka na toso ni vuravura. E vakamacalataka na vuna e veitasiyaki kina na kalokalo kei na o kasi ena taudaku ni dua na vuravura ni vakatotolo sara ni ra vakayacora.

Einstein vakamacalataka e dua na isulu ni maliwa lala ni maliwa lala e okati kina na tolu na ka oqo
na levu ni vanua e cake kei na ra,imawi kei na imatau kei muri. Na ikava ni iwiliwili ni gauna a vakasamataka o Einstein me baleta na gauna balavu kei na kaukauwa e rawa ni vakavuna me rawa ni vakavu yaloyawa ka vakavuna na veiveisovi ni draki ca. Na veika butobuto e levu tu na kena ka, o koya gona e vakavurea na kena vakavurea na qeqeqa. Na vanua e tu kina na veimoceri lelevu e dau vakatanitaka na rarama e basika mai na veivuravura. Na revurevu ni veivakacalai oqo e vakatokai iloilo ni idre. Eda sa vakasaqaqara tu ena veika butobuto ena vica vata na yabaki sa oti kei na nodra duavata na dauyadra na dauyaco-ka.

 

Na Cava na iGu Butobuto ?

E rawa ni buli mai na dua na tiki ni tiki ni gauna drakidravua e se bera tiko ni da kila na kaukauwa butobuto ena 1929 dauvakadinadina Edwin Hubble raica na rabailevu ni vuravura na kena yawa tani e dua na iyaya mai vuravura na kena irairai ni sa basika mai vei keda na ua ni rarama. Sa vakadreti tu yani na ka meke sai koya na rarama taucoko ka tu mai na ua ni retio ki na sqama na rarama ni serau e laurai mai na cina me vakayagataki ena lomanitikina ni vanua ni Electra ka rawa ni laurai mai na mata ni tamata. Na gauna balavu ni ua e se vata kei na dua na toso ki na icavacava damudamu ni ivakacavacava ni sikirini.

 

Hubble raica ni kena toso cake tikoga e dua na isema ni vuravura sa ikoya na kena vakawawataki tale, a yaco me vakakina ni oti e dua na vakadidike matailalai ni duidui ni veisau damudamu. A tinia ni vuravura era sa vuka tani tiko vakai ira ka sa tubu cake tikoga na vuravura taucoko me yacova na icava ni 90 vakacaca. A sainitaka na nona nanuma ni na berabera na kena vakarabailevutaki na vuravura oqo se na konitaraki me baleta na revurevu ni idre ni bubului mai na dua na ka. Ia ena 1998 na ivakadinadina e vakadidike e vakadeitaka ni sa totolo sara tikoga na kena vakarabailevutaki na vuravura taucoko, na ka a vakavuna na totolo oqo e vakatokai me kaukauwa butobuto ka sega talega ni dua na ka, kilai me baleta na kaukauwa butobuto oqo. Ia e rawa ni nanumi me dua na iyau taukeni ni vanua. Sa vakarabailevutaki tiko e dua na vanua ka levu cake na vanua me vakatawana na vanua lala.

Na dark energy intrinsic to space is pushing galaxies further apart and that concludes my inquiry on dark matter and dark energy. Oqo e matata ni dua na ivakatagedegede cecere sara ni iulutaga ruarua ka sa nakiti me vakayagataki na itukutuku oqo me vakotora na gauna ni vuli me vaka e veigauna au nuitaka ni o marautaka na itukutuku oqo.

pair of identical but connected concepts in cosmology that are highly important for the shaping and dynamics of the universe. This is followed by a short explanation on what differentiates them.

In conclusion, though both provide insights into cosmic dynamics, there exist differences between dark matter and dark energy in terms of their properties, impacts and roles in cosmology. Gravitational effects from Dark Matter help keep galaxies together and induce motion while on the other hand matters about expansion through gravitational pull requires Dark Energy.

RELATED ARTICLES

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Most Popular

Recent Comments